Â

23 MAJA 2017 - DzieĹ ĹťĂłĹwi

SÄ jedynymi krÄgowcami z zewnÄtrznym szkieletem. SÄ jajorodne i skĹadajÄ jaja na lÄdzie, a pĹeÄ mĹodych zaleĹźy od temperatury w jakiej rozwijaĹy siÄ jaja. WystÄpujÄ w morzach i oceanach oraz na wszystkich kontynentach z wyjÄtkiem Antarktydy. ĹťĂłĹwie – fascynujÄce ludzi od setek lat, obecne w kulturze wielu regionĂłw, teraz zagroĹźone wyginiÄciem. Szacuje siÄ, Ĺźe z powodu niszczenia naturalnych siedlisk ĹźĂłĹwi, handlu ich miÄsem oraz intensywnego ryboĹĂłwstwa, ĹźĂłĹwie zniknÄ z powierzchni ziemi w ciÄgu najbliĹźszych 50 lat.

PojawiĹy siÄ na naszej planecie okoĹo 255 milionĂłw lat temu, ponad 250 milionĂłw lat przed pierwszym czĹowiekiem, ktĂłry obecnie stanowi dla nich najwiÄksze zagroĹźenie. CaĹe populacje ĹźĂłĹwi sÄ odĹawiane ze Ĺrodowiska naturalnego, by mogĹy staÄ siÄ Ĺźywymi zabawkami w naszych domach. Hodowanie ĹźĂłĹwi wymaga specjalistycznej wiedzy na temat ich specyficznych potrzeb, tymczasem zwierzÄta te sÄ czÄsto kupowane impulsywnie lub jako prezent dla dziecka, trzymane w domu na podĹodze, karmione tym co jedzÄ domownicy, co moĹźe prowadziÄ do bardzo powaĹźnych chorĂłb takich jak zwyrodnienie stawĂłw, niewydolnoĹÄ nerek, krzywica i znacznie skraca normalnÄ dĹugoĹÄ Ĺźycia tych gadĂłw.

MyĹl natrÄtna od dawna umysĹ mĂłj wciÄĹź drÄĹźy:

Ĺźe ĹźĂłĹw – choÄ Ĺazi wolno – jednak… zawsze zdÄĹźy!!!

Marcin Urban, Fraszka o ĹźĂłĹwiu

MiÄso i jaja tych zwierzÄt do dzisiaj w Ameryce PoĹudniowej i Azji PoĹudniowo-Wschodniej stosowane sÄ w celach konsumpcyjnych. ĹťĂłĹw szylkretowy byĹ zabijany dla szylkretu, z ktĂłrego wyrabiano grzebienie, spinki i biĹźuteriÄ. Jeszcze niedawno jaja ĹźĂłĹwi sĹuĹźyĹy do produkcji kremĂłw kosmetycznych i olejkĂłw. RĂłĹźne czÄĹci ich ciaĹ wciÄĹź wykorzystywane sÄ w tradycyjnej medycynie azjatyckiej. Wielkie zagroĹźenie, stanowiÄ teĹź dla ĹźĂłĹwi foliowe torebki, pozostawiane przez turystĂłw na plaĹźach, a nastÄpnie wywiewane do mĂłrz. ĹťĂłĹwie mylÄ je z meduzami, ktĂłrymi siÄ ĹźywiÄ i ginÄ, duszÄc siÄ foliÄ.

23 maja obchodzimy Ĺwiatowy DzieĹ ĹťĂłĹwia (ang. World Turtle Day). Pierwsze obchody tego ĹwiÄta miaĹy miejsce w 2000 roku, z inicjatywy organizacji pozarzÄdowej American Tortoise Rescue zajmujÄcej siÄ ratowaniem, rehabilitacjÄ, adopcjÄ i ochronÄ ĹźĂłĹwi oraz ich siedlisk. Organizacja ta zostaĹa zaĹoĹźona w 1990 roku przez maĹĹźeĹstwo Susan Tellem i Marshalla Thompsona. W Polsce Ĺwiatowy DzieĹ ĹťĂłĹwia organizowany jest od 2009 roku przez Stowarzyszenie Krakowscy ĹťĂłĹwiarze wraz zaprzyjaĹşnionymi szkoĹami i hodowcami. Celem tego ĹwiÄta jest uĹwiadomienie spoĹeczeĹstwu, Ĺźe kaĹźdy chociaĹź w drobnej czÄĹci moĹźe przyczyniÄ siÄ do ochrony ĹźĂłĹwi oraz promocja pozytywnych postaw wobec tych niesamowitych zwierzÄt. W chwili obecnej wiele paĹstw oraz organizacji ochrony i reintrodukcji ĹźĂłĹwi.

Kilka sposobĂłw na to, jak pomĂłc ĹźĂłĹwiom:

• Nie kupuj ĹźĂłĹwia ani w sklepie zoologicznym ani u pokÄtnych handlarzy, poniewaĹź w ten sposĂłb zwiÄkszasz popyt na zwierzÄta zabierane z ich naturalnego Ĺrodowiska.

• Nigdy nie zabieraj znalezionego na wolnoĹci ĹźĂłĹwia, chyba Ĺźe jest wyraĹşnie ranny lub chory.

• Informuj lokalne organizacje opieki nad zwierzÄtami o nielegalnej sprzedaĹźy bÄdĹş przypadkach zĹego traktowania ĹźĂłĹwi.

• JeĹźeli masz juĹź ĹźĂłĹwia w domu, upewnij siÄ, Ĺźe zapewniasz mu odpowiednie warunki do Ĺźycia (odpowiednio przygotowane akwarium/terrarium, odpowiednia dieta, itd.). Czytaj specjalistycznÄ literaturÄ, a w razie wÄtpliwoĹci, pytaj o pomoc na forach pasjonatĂłw ĹźĂłĹwi.

Czy wiesz, Ĺźe:

• DziaĹ zoologii zajmujÄcy siÄ badaniem ĹźĂłĹwi, to chelonologia.

• ĹťĂłĹw bĹotny, to jedyny gatunek ĹźĂłĹwia wystÄpujÄcy naturalnie w Polsce. W Ĺrodowisku naturalnym moĹźe ĹźyÄ ponad 100 lat.

• Wbrew doĹÄ rozpowszechnionym wyobraĹźeniom, ĹźĂłĹwie nie posiadajÄ zÄbĂłw, a rogowaty dziĂłb.

• U ĹźĂłĹwi wystÄpuje tak zwana termiczna determinacja pĹci, co oznacza, Ĺźe pĹeÄ mĹodych zaleĹźy od temperatury w jakiej rozwijaĹy siÄ jaja.

• NajwiÄkszy jak dotÄd znany ĹźĂłĹw, to kopalny gad Archelon, ktĂłry ĹźyĹ ok. 70 milionĂłw lat temu. Jego szkielet mierzy 4,5 metra i szacuje siÄ, Ĺźe waĹźyĹ ponad dwie tony.